De vlam in de Arabische wereld

Afgesloten op 7 maart 2011

1. Brand

Tunesië: 17 december 2010: een man steekt zichzelf in brand (1).
Uitzichtloosheid, hoge werkloosheid, te hoge voedselprijzen, dictatuur.
De brand slaat over tot gans Tunesië.
Het dictatoriale regime van president Ben Ali valt.

De brand slaat verder over.
Het regime in Egypte valt.
Het regime van kolonel Kaddafi wankelt.
Het kleine oliestaatje Bahrein organiseert een Formule 1 wedstrijd (autoracen). Met de vlam in de pijp ... Het gaat niet door, "vanwege de onzekere toestand in het Arabische golfstaatje". (2) . Nu net Bahrein het wereldtoneel zou halen.

De vlam is blijkbaar in de Arabische wereld geslagen: Tunesië, Egypte, Libië, Jordanië, Bahrein, Jemen, ... .
Zowat de ganse Arabische wereld staat in brand!
Blussen!

Vooral het Westen wil "de brand blussen": onrust ja, "maar ik wil wel met mijn auto blijven rijden aan betaalbare olieprijzen".
Het Westen heeft al deze dictaturen jaren lang gesteund. Zeker niet omwille van de bevolking en al evenmin omwille van de Islam. Wel omwille van "de vlam in de pijp"; zonder olie geen brand, onze verbrandingsmotoren (benzine- en dieselmotoren) werken niet.
Onze eigenbelangen zijn in gevaar. Dan toch proberen de brand in de Arabische wereld te blussen?
Blussen in deze woestijnlanden? Er is te weinig water! (3)
Blussen met olie? Niet overdrijven!

Blussen met olie, dat gaat niet.
Misschien proberen te blussen met oliedollars: in Saoedi-Arabië probeert de koning en zijn aanhang de revolutie te blussen - de bevolking te sussen - door op vrij grote schaal oliedollars "uit te delen", Kaddafi in Libië doet net hetzelfde.

Blussen?
Na hun bevrijding hebben we feest gezien in Egypte. Wie wil nu dit feest blussen?
Wij, het Westen, hebben jarenlang de vitaliteit van de bevolking "geblust", dit via het ondersteunen van hun dictaturen. Nu is het geen tijd om te blussen. Laat het vuur maar oplaaien!

De beste stuurlui staan aan wal

Wat mij ook geërgerd heeft is dit: wij hebben jaren lang de dictaturen onderhouden, en nu de bevolking zichzelf bevrijd heeft, gaan wij hen eens lessen geven in democratie (4). Wat weten wij hoe "een Arabische democratie" er moet uitzien? Nee, voor mij geen schoonmoedergedrag. Wij Westerlingen hoeven geen lessen in democratie te geven, en wij Belgen kunnen alleen maar vaststellen dat een Vlaamse democratie anders is dan een Waalse. Uiteraard is een Arabische dan ook grondig anders dan een Westerse. Ook is een Tunesische anders dan een Egyptische. En hoe kan de Koptische cultuur geïntegreerd worden in een Egyptische democratie? Allemaal zaken die tijd nodig hebben om te groeien. De uitweg hierbij gaat via de inweg, de weg naar binnen (5).

Waarom willen wij het altijd zoveel beter weten? Wij, de eerste wereld (6), hebben het al altijd beter geweten. Kijken we even in de geschiedenis. Eén tot twee eeuwen terug: onderdrukking, dit via - wat ik noem - "de tandem kolonisatie-missionering" *. Ook de Arabische wereld ontsnapte hier niet aan. Deze kolonisatie is overgegaan in het ondersteunen van dictaturen, of in het economisch inpalmen via multinationals, of - zoals meestal het geval is - een combinatie van beiden. Ook in de Arabische wereld deden wij het niet anders.
In Libië zijn er ook flink wat goedkope arbeidskrachten voornamelijk uit Bangladesh, Vietnam en India. Wie kiest er voor goedkope arbeidskrachten? In de eerste plaats de Westerse multinationals, wij dus.
De lessen godsdienst die wij de Arabieren geleerd hebben, met name de kruistochten, zijn ook al geen voorbeeld hoe het moet.

Wanneer gaan we eens stoppen met het zoveel beter te weten? De Westerse wereld is de Westerse wereld. De Arabische wereld is de Arabische. Hadden we dat eerder begrepen, dan stond de Arabische wereld nu niet in brand!

2. Het vuur blussen?

Naar mijn mening zou het een grote vergissing zijn om het vuur in de Arabische wereld "te blussen", zeg maar verder te onderdrukken, dit dan uit angst voor de Islam. Het gaat over de Arabische bevolking die hoofdzakelijk bestaat uit gematigde Islamieten.
Wij hebben schrik van de Islam. En wat doen we? Dictaturen steunen en deze proberen naar onze hand te zetten. Zo kon er geen algemeen Islamitisch bewustzijn ontstaan. Wat was het resultaat? Extremisme. De harde krachten haalden het. Hierbij wijzen zij naar de slechte Westerse wereld. Zijn wij slecht? Iedereen die vrijheid van een mens of van een volk verhindert stelt een slechte daad. En wat haalt het uit? Scherpe tegenstellingen die vroeg of laat uitbarsten. In de ganse Islamitische wereld, niet alleen de Arabische, kwamen fundamentalisten sterk opzetten, denk aan de Taliban en aan Al Qaida. Fundamentalisten hebben vijanden nodig (7) . Wij, het Westen, passen perfect in dit plaatje.

Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat de enigen die de fundamentalistische Islamitische leiders kunnen overwinnen de gematigde Islamieten zijn. Ik denk aan de mensen in Egypte die feest vierden bij het verdrijven van Moebarak. Bij de ganse omwenteling in Egypte had trouwens niemand de macht, en toch kon het nauwelijks beter verlopen.
Wij verzetten ons tegen de Islam, vooral omdat we bang zijn. Wij willen de ganse Islamitische wereld naar onze hand zetten. Het lukt niet. Inderdaad, dit lukt niet.

Kijken we in de geschiedenis naar een andere krachtmeting, met name de Koude Oorlog. Het Westen heeft geprobeerd het communistische regime van de Sovjet-Unie te verslaan. Het is ons nooit gelukt. Uiteindelijk is de Sovjet-Unie van binnen uit in elkaar gezakt. Met de Arabische regimes is het niet anders.

Wij dachten alles onder controle te hebben. Het volk kwam in opstand en nam zelf het heft in handen. Zo hoort het. Er zijn honderden doden gevallen, maar dit hield hen niet tegen. Laat de Arabische wereld nog maar wat in brand staan. Zij kunnen hun problemen best zelf wel oplossen. In Libië gaat het er wel heel hard aan toe. Daar zou wat buitenlandse hulp welkom zijn.

De Heilige Oorlog

In Egypte is de bevolking voorbij de angst gegaan. Wat een schril contrast met onze bange Westerse mentaliteit! Wij hebben alles en kunnen dan ook alles verliezen, denk aan onze levensstandaard, onze pensioenen, onze auto die op olie rijdt, ons bakstenen huis, en zo voort.
Een mens die niets heeft, kan ook niets verliezen. Op een bepaald moment slaat het dan om, en niets houdt deze mens nog tegen. Voorbij de angst, dictaturen werken niet meer. Het vuur in hen laait hoog op.

Deze ommekeer heeft - naar mijn mening - mede te maken met wat in de Islam "de Heilige Oorlog" * heet, de Jihad. Dit is wel totaal verkeerd begrepen, om te beginnen binnen de Islam zelf. Het fundamentalisme heeft er zich op vastgezet, en toen ging het helemaal fout. "De Heilige Oorlog" is eigenlijk een innerlijke oorlog, de mens die strijd levert tegen zichzelf, en die er uiteindelijk gelouterd uitkomt, dit voorbij de angst.
Iets gelijkaardigs vinden we in het Hindoeïsme, met name in hun belangrijkste brontekst de Bhagavad Gita *.

Het verhaal van de Bhagavad Gita speelt zich af op het slagveld Kurukshetra. Het eerste vers van het boek gaat als volgt: "O Sanjaya! Wat gebeurde er op het heilige slagveld van Kurukshetra, toen mijn volk zich daar verzamelde tegen de Pandava’s?"
Bij de Bhagavad Gita is het wel heel duidelijk dat het om een innerlijke strijd gaat, die het hoofdpersonage, Arjuna, met zichzelf levert, bijgestaan door Shri Krishna die dan staat voor het hogere Zelf in ieder van ons.

Een min of meer gelijkaardige innerlijke strijd heeft zich afgespeeld, maar dan niet binnen één mens maar binnen het ganse Arabische volk. Dit bracht een innerlijke transformatie met zich mee, wat aan de basis ligt van de uiterlijke bevrijding. Maar wij hebben er niets van gezien. Waarom niet? Omdat dergelijke innerlijke omwentelingen heel moeilijk te zien zijn (8). En ook omdat we "een oliebril" op onze neus hebben.

Een oliebril is een bril met donkere glazen en op elk glas staat een dollarteken ($). Dan nog liever een paardenbril. Een oliebril? Je wordt er oliedom van. (9)

De oliedollars hebben we wel gezien, wat zich echt afspeelde in de Arabische wereld hebben we gemist.

Het vuur

Het vuur in ons is geblust. Vooral ons materialisme en ons egoïsme heeft het geblust. Angstvallig proberen we te behouden wat we nog hebben. En wat is dat dan? Angst.
De bange blanke man (10) en de al even bange blanke vrouw rijdt met een 4 x 4 om zich nog een beetje veilig te voelen; angst en bovendien nog olieverslindend. De mensen in de Arabische landen bestrijden de dictatuur nagenoeg zonder bescherming op zoek naar vrijheid. Wat een contrast!
Zij hebben vuur in zich. Het vuur voor de strijd, of het vuur van het vieren van de overwinning. Bij ons rest vooral bluswater. De Heilige Oorlog heeft hen innerlijk getransformeerd, het consumptiezootje heeft ons geblust.
Zij hebben toekomst. Wij proberen angstvallig te behouden wat we in het verleden opgebouwd hebben.

De Arabische wereld staat in brand. De onze is al lang geblust.
De Koran ken ik niet, althans nog niet. In het evangelie van Thomas staat:

Jezus heeft gezegd: 
Ik heb vuur op de wereld geworpen 
en nu behoed ik het tot het oplaait.
Evangelie van Thomas *,  logion 10

Ook bij ons is er een innerlijke transformatie, een soort Heilige Oorlog, aan de gang. Ook wij beseffen dit niet. (11)

Arabische wereld, ik wens jullie een gezegende toekomst.

Allah
bless you *

De vlam in de Arabische wereld
         1. Brand
                 De beste stuurlui staan aan wal
         2. Het vuur blussen?
                 De Heilige Oorlog
                 Het vuur